Voor Boekblad schreef ik een column over Scheurkalenders. Omdat mensen mogelijk door een betaalmuur worden tegengehouden, plaats ik het stukje hieronder.

Jean-Marc van Tol (Catullus): ‘Een nieuw kalenderjaar’

Jean-Marc van Tol | 9 december 2020

Door te weinig in te kopen misten boekverkopers omzet. Dat schrijft tekenaar en uitgever Jean-Marc van Tol van Fokke & Sukke over de jaarlijkse scheurkalender. Een product dat dit najaar explosief is gegroeid.

Een nieuw kalenderjaar

Please, please, hebt u nog een paar Fokke & Sukke Scheurkalenders voor me? Citaat van een wanhopige fan? Nee, een boekhandelaar die te weinig scheurkalenders had ingekocht. Eind vorig jaar werd ik vaak benaderd door winkeliers die een stapeltje Fokke & Sukke Scheurkalenders trachtten te bemachtigen. Maar ze waren op.

Nederland is een scheurkalenderland. Gezien het aanbod moeten er op iedere WC minstens drie of vier hangen en het zou me niets verbazen als onze Fokke & Sukke Scheurkalender daartussen hangt. Het is een populaire titel.

Over scheurkalenders wordt in Boekblad nauwelijks geschreven, ondanks het feit dat ze een behoorlijk deel van de winkelomzet vormen. Sinds Koot en Bie in de jaren zeventig hun ‘Bescheurkalender’ uitbrachten, zagen honderden nieuwe titels het licht. In de feestmaand zijn scheurkalenders, met het oog op het nieuwe jaar, een geliefd cadeau.

De scheurkalendercyclus is vrij overzichtelijk: vanaf januari maken ketens als Bruna en AKO een inventarisatie, in het voorjaar bieden de uitgevers het aan aan alle winkels, in mei wordt de oplage bepaald, dan worden ze in bulk gedrukt en begin augustus uitgeleverd. Geen Recht van Retour en geen Vaste Boekenprijs.

In het coronajaar moesten inkopers de aantallen bepalen tijdens de piek van de eerste golf. Men kocht zeer conservatief in, begrijpelijk met de lockdowns en de sombere vooruitzichten. De meeste winkels noteerden slechts een derde van hun normale bestelling. Mijn innotabestand was kleiner dan ooit.

Toen ik als uitgever begon werd er gezegd dat je ongeveer de helft van je innotabestand extra moest drukken. In de loop der jaren is het risico stilzwijgend verschoven: tegenwoordig druk je het dubbele. Omdat ik vond dat winkels te weinig inkochten, liet ik nu zelfs twee keer het innotabestand extra drukken, wat altijd nog een lagere oplage was dan voorheen.

Niemand had kunnen voorspellen dat de verkoop in november en december zo explosief zou stijgen. Vooral online werd er veel verkocht en de Fokke & Sukke Scheurkalenders vlogen via Bol.com het CB uit. Het is financieel ondoenlijk om scheurkalenders te herdrukken, dus op is op. Boekwinkels die in het voorjaar te weinig hadden besteld, namen het me kwalijk dat ze nu achter het net visten. ‘Ik dacht: ik bestel er wel 5 per keer i.p.v. in 1 keer 25,’ mailde een winkelier me. Boekhandels moeten boos op zichzelf zijn: door te weinig in te kopen misten ze omzet.

Ik hoop dat 2021 een jaar wordt waarin stenen winkels weer normaal bestellen (of desnoods afspraken maken over leveringen op meerdere momenten) en er genoeg Fokke & Sukke Scheurkalenders voorradig zullen zijn om iedereen te kunnen laten scheuren in het nieuwe jaar!

Jean-Marc van Tol
Tekenaar en uitgever van Fokke & Sukke